språk
Thomas Buhl og Vivi Mærsk
Oversatt til íslensku av Sigrún Jóhannsdóttir, Elmar Stefánsson, Ríkharður Benjamínsson og Kristófer KrügerLjóstillífun er ferli þar sem plantan breytir sólarljósinu í orku og hreint súrefni.
Fotosyntese foregår kun i planter. Fordi der er brug for sollys, sker der ikke fotosyntese om natten.
Ljóstillífun gerist bara í plöntum. Vegna sólarljóssins gerist ljóstillífun ekki á nóttunni.
I plantens celler findes der “grønkorn”. Det er dem, der gør planten grøn. Det er i grønkornene selve fotosyntesen foregår.
Í frumu plöntunnar finnst ,,grænkorn.” Það eru þau sem gera plöntuna græna. Ljóstillífunin gerist í grænkornunum.
Det starter med at planten optager vand fra rødderne (H₂O), lys fra solen og kuldioxid (CO₂) fra luften.
Það byrjar með að plantan tekur upp vatn með rótunum (H₂O), birtu frá sólinni og koltvísýring (CO₂) úr loftinu.
Koldíoxíð kemst inn í plöntuna með hjálp frumu, sem er lítið op í laufum plöntunnar.
I grønkornene omsættes sollys, kuldioxid og vand til sukkerstof og ilt. Sukkerstoffet kaldes også kulhydrat. Ilten frigives til luften, som vi kan indånde som ren luft.
Í grænu kornunum er sólarljósi, koltvísýringi og vatni breytt í sykur og súrefni. Sykurinn er einnig kallaður kolvetni. Súrefni er sleppt út í loftið, sem við öndum að okkur sem hreinu lofti.
Þar sem plöntunar búa til súrefnið kallast regnskóarnir oft ,,lungu jarðar.”
Í náttúrufræði getur maður líka skrifað á þennan hátt: Koltvíoxið+Vatn+Sólarljós=Súrefni+ Sykur.
Verdensmål 15 handler om “Livet på Land” - om at bevare naturen. Det betyder bl.a., at vi skal plante flere træer end vi fælder, så luften renses for kuldioxid og vi får mere ilt og renere luft. Altså Fotosyntese!
Heimsmarkmið 15 fjalla um,,Líf á landi“ - um að varðveita náttúruna. Það þýðir að við verðum að gróðursetja fleiri tré en við fellum, til að hreinsa koltvísýring úr andrúmsloftinu og þá fáum við meira af hreinu lofti. Það vil segja, ljóstillífun!
Heldur þú að blóðbeyki (rautt beyki) hafi grænkorn?
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh/ Nuotraukos/ Photo:
S1: Marek Kokeš - pixabay.com
S4: Flaticon.com
S6: Adrian Pelletier - pixnio.com
S8: Hajnalka Mahler - pixabay.com
S10: Markéta Machová - pixabay.com
S12: Marc Pascual - pixabay.com
S14: Pxhere.com
S16: Ben Britten - flickr.com
S18: Stefan Nielsen
S20: Globalgoals.org
S22: Hubertus - wikimedia.org
Globalgoals.org