DA
IS
BM
FO
LV
SV
LT
Oqaatsit
allanngortiguk
allanngortiguk
Første verdenskrig i Danmark
2
Antrasis pasaulinis karas Danijoje
6.a Vonsild Skole (NZ)
Nutserisoq: Lukas Jonikas - Vilniaus Simono Daukanto gimnazija
4
Første verdenskrig startet i 1914 og sluttet i 1918. Årsaken til krigen var mordet på Franz Ferdinand som var erkehertug i Østerrike. Mannen som drepte Franz Ferdinand var serberen Gavrilo Princip.
Pasaulinis karas prasidėjo 1914 m. Ir pasibaigė 1918 m. Karas prasidėjo tada, kai buvo nužudytas Austrijos arkivyskupas Franco Ferdinando. Žmogus, nužudęs Franzą Ferdinandą, buvo serbas Gavrilo Principas.
6
Danmark var nøytral under krigen. Årsaken var at man fryktet at deltagelse kunne bety at Danmark ikke lenger kunne være en selvstendig stat hvis en stormakt angrep landet.
Danija buvo neutrali kare, nes buvo baiminamasi, kad dalyvavimas gali reikšti, jog Danija nebegalės būti nepriklausoma valstybė, jei šalį užpuls kuri galinga valstybė.
8
Den vellykkede nøytraliteten under krigen viste regjeringen at det var mulig for Danmark å holde seg utenfor en europeisk storkrig.
Sėkmingas neutralumas karo metu galėjo užtikrinti vyriausybei, kad Danijai pavyks likti nuošalyje didžiojo Europos karo.
10
Fordi den dansk-tyske grensa fra krigen i 1864 gikk oppe ved Kongeåen (Nord-Schleswig), var det nå tusenvis av danske sørjyder som skulle delta i krigen i den tyske hæren.
Kai Danijos ir Vokietijos siena po 1864-ųjų metų karo pasislinko prie Kongeon miesto (Šiaurės Šlėzvigas), daugybė tūkstančių Danijos žydų iš Pietų Jutalndijos buvo priversti prisijungti prie vokiečių armijos ir dalyvauti kare.
12
Den dansk-tyske grensa ble i 1920 (to år etter krigen) flyttet ned til der den er i dag. Dette kalles "Gjenforeningen av Sør-Jylland med Danmark". Her red Kong Christian 10. over den nye grensa.
Danijos ir Vokietijos siena 1920 m. (dveji metai po karo) buvo perkelta ten, kur yra šiandien. Tai vadinama „Pietų Jutlandijos susivienijimu su Danija“. Čia karalius Christianas 10-aisi joja per naująją sieną.
14
Omkring 30 000 sørjyder døde i skyttergravene under første verdenskrig. Mange skip ble også senket, og omkring 700 sjøfolk døde. Totalt døde over 9 millioner under første verdenskrig.
Pirmojo pasaulinio karo metu tranšėjose žuvo apie 30 000 pietų jutlandiečių. Taip pat nuskendo daugybė laivų, žuvo apie 700 jūreivių. Iš viso per Pirmąjį pasaulinį karą žuvo daugiau kaip 9 mln.žmonių.
16
Selv om Danmark var nøytralt i krigen, ble de likevel rammet. Alle forsyninger som Danmark vanligvis fikk, kunne ikke komme til landet.
Nors Danija kare buvo neutrali, jie vis dėlto nukentėjoi. Visos prekės kurias Danija paprastai gaudavo, negalėjo būti atgabentos į šalį.
18
Det var en stor mangel på dagligvarer. I 1915, ett år etter krigsutbruddet, hadde alle matvareprisene økt med 30 %. I 1918, på slutten av krigen, var økningen 85 %.
Labai trūko maisto prekių. Iki 1915 m., praėjus metams po karo pradžios, visų maisto produktų kainos pakilo 30 proc. 1918 m., Pasibaigus karui, tai sudarė 85 proc.
20
I 1917 kjøpte staten alt kornet i Danmark og leide kornlager over hele landet. Prisen på et rugbrød økte med 30 %.
1917 m. Valstybė supirko visus grūdus Danijoje ir išnuomojo grūdų sandėlius visoje šalyje. Ruginės duonos kaina padidėjo 30 proc.
22
Under krigen ble befolkningen telt. Hvis de ikke meldte seg, fikk de ikke rasjoneringskortene sine som gjorde at de kunne kjøpe mat.
Karo metu gyventojai buvo suskaičiuoti ir, jei jie nepasirašė, jiems nebuvo duodamos raciono kortelės, leidusios nusipirkti maisto.
24
Første verdenskrig ga Danmark erfaring med krisestyring, rasjonering og statlig økonomistyring. Disse erfaringene ble brukt under krisen på 1930-tallet og under den tyske okkupasjonen i 1940-1945 (andre verdenskrig).
Antrasis pasaulinis karas davė Danijai krizių valdymo, normavimo ir vyriausybės finansų valdymo patirtį. Ši patirtis buvo panaudota per krizę ketvirtajame dešimtmetyje ir vokiečių okupacijos metais 1940–1945 metais (II pasaulinis karas).
26
Kjenner du til andre kriger?
Ar žinote apie kitus karus?
Første verdenskrig i Danmark
Foto/ Myndir/ Asseq/ Valokuva/ Guvvieh: S1: Pxhere.com S4: Carl Pietzner (1853-1927) - commons.wikimedia.org S6: Ukendt - “Det 3. Christiansborg” - 1914 S8: Holger Damgaard (1870-1945) - 1916 S10: Kolomaznik - commons.wikimedia.org S12: Heinrich Dohm (1875-1940) - 1920 S14: Bmewett - pixabay.com S16: ©Det Kongelige Bibliotek - Holger Damgaard S18+20: Rigsarkivet - flickr.com S22: Commons.wikimedia.org - 1918 S24: National Museum of Denmark - flickr.com S26: Publicdomainpictures.net
© 2019 atlantbib.org
X